• Diplôme militaire d'Elst (Overbetuwe, province du Gueldre, Pays-Bas)
Date de la constitution : 20 février 98 ap. J.-C.
Gouverneur : Nerva Traianus (Trajan)
Diplôme militaire d'Elst (Overbetuwe) (RMD-04, 216) [IMP(ERATOR) CAESAR DIVI NERVAE F(ILIVS) NERVA TRAIANVS AVG(VSTVS) GERM(ANICVS) PONT(IFEX) MAXIM(VS) TRIB(VNICIA) POTEST(ATE) CO(N)S(VL) II EQVITIBVS ET PEDITIBVS EXERCITVS PII FIDELIS QVI MILITANT IN ALIS VI(?) ET COHORTIBVS XXV(?) QVAE APPELLANTVR SVLPIC(IA) ET INDIAN(A) ET I NORICOR(VM) ET I BATAVOR(VM) ET ... ET AFROR(VM) ET I HISPANOR(VM) ET I PANNONIOR(VM) ET ... ET I THRAC(VM) ET I FLAVIA HISPANOR(VM) ET I PANNONIOR(VM) ET DALMATAR(VM) C(IVIVM) R(OMANORVM) ET I VINDELICOR(VM) C(IVIVM) R(OMANORVM) MIL(IARIA) ET I RAETOR(VM) C(IVIVM) R(OMANORVM) ET I CLASSICA ET I LVCENSIVM ET I] LA[TOB]ICOR(VM) ET VARCIAN[OR(VM) ET I ET II C(IVIVM) R(OMANORVM) ET II ET II HISPANO]R(VM) ET II ASTVR(VM) II VARCIAN(ORVM) ET II [BRITTONVM MIL(IARIA) ET II THR]AC(VM) ET III LVSITANOR(VM) ET III BREVCOR(VM) [E]T I[III THRAC(VM) ET VI] BREVCOR(VM) ET VI RAETOR(VM) ET VI BRITTONVM [ET SVNT IN GERMANI]A INFERIORE SVB IMP(ERATORE) TRAIANO AVG(VSTO) [QVI QVINA ET V]ICENA PLVRAVE STIPENDIA MERVERVN[T ITEM DIMISSIS HO]NESTA MISSIONE EMERITIS STIPENDIIS E[T CLASSICIS QVI MILIT]ANT SVB EODEM PRAEF(ECTO) L(VCIO) CALPVRNIO SAB[INO SENIS ET VIC]ENIS STIPENDIIS EMERITIS QVORVM NO[MINA SVBSCRIP]TA SVNT IPSIS LIBERIS POSTERISQVE E[ORVM CIVITATEM D]EDIT ET CONVBIVM CVM VXORIBV[S QVAS TVNC HABVISS]ENT CVM EST CIVITAS IIS DATA AVT S[I QVI CAELIBES ESSENT CV]M IIS QVAS POSTEA DVXISSENT DV[MTAXAT SINGVLI SING]VLAS A(NTE) D(IEM) X K(ALENDAS) MART(IAS) IMP(ERATORE) C[AES(ARE) TRAIANO AVG(VSTO) G]ER(MANICO) II SEX(TO) IVLIO FRONTINO II CO[(N)S(VLIBVS) ALAE I BA]TAVORVM CVI PRAE(E)ST [...] T(ITI) F(ILIVS) VOL(TINIA) RVFVS [DIMIS]SO HONESTA MISSIONE EX GREGALE [...] GAVERI F(ILIVS) BATAV(O) [ET ... PERE]GRINI FILIAE VXORI EIVS BAT(AVAE) [ET ... A]E FIL(IVS) EIV[S ET ...]AE FIL(IVS) [EIVS DESCRIPTVM ET] RECOGNITVM EX T[ABVLA AENEA QVAE FIXA EST RO]MAE IN MVR[O POST TEMPLVM DIVI AVG(VSTI) AD MINERVA]M // [IMP(ERATOR) CAESAR DIVI NERVAE F(ILIVS) NERVA TRAIANVS AVG(VSTVS) GERM(ANICVS) PONT(IFEX) MAXIM(VS) TRIB(VNICIA) POTEST(ATE) CO(N)S(VL) II EQVITIBVS ET PEDITIBVS EXERCITVS PII FIDELIS QVI MILITANT IN ALIS VI(?) ET COHORTIBVS XXV(?) QVAE APPELLANTVR SVLPIC(IA) ET IN]DIAN(A) ET I NORICOR(VM) [ET I BATAVOR(VM) ET ... ET AF]ROR(VM) ET I HISPANOR(VM) ET I PANNONIOR(VM) [ET ... ET I THRAC(VM) ET I FL]AVIA HISPANOR(VM) ET I PANNONIOR(VM) ET D<A=E>LMATAR(VM) [C(IVIVM) R(OMANORVM) ET I VINDEL]ICOR(VM) C(IVIVM) R(OMANORVM) MIL(IARIA) ET I RAETOR(VM) C(IVIVM) R(OMANORVM) ET I CLASSICA ET I LV[CENSIVM ET I LAT]OBICOR(VM) ET VARCIANOR(VM) ET I ET II C(IVIVM) R(OMANORVM) ET II ET II HISPA[NOR(VM) ET II AST]VR(VM) ET II VARCIANOR(VM) ET II BRITTONVM MI[L(IARIA) ET II THRAC(VM) ET III L]VSITANOR(VM) ET III BREVCOR(VM) ET IIII THRAC(VM) [ET VI BREVCOR(VM) ET VI RAE]TOR(VM) ET VI BRITTONVM ET SVNT IN GERM(ANIA) [INFERIORE SV]B IMP(ERATORE) TRA(I)ANO AVG(VSTO) QVI QVIN[A ET VICENA PLVRAVE STIPE]NDIA MER[VERVNT I]TEM DIMISS[IS HONESTA MISSIONE EMERITIS STIPENDIIS ET] CLASSICIS Q[VI MILITANT SVB EODEM PRAEF(ECTO) L(VCIO) CALPVRNIO SABI]NO SENIS ET ...
"L'empereur César, fils du divin Nerva, Nerva Traianus, Auguste, le Germanique, grand pontife, revêtu de la puissance tribunicienne (1), 2 fois consul, aux cavaliers et aux fantassins de l'armée pieuse, fidèle, qui servent dans les 6 (?) ailes et 25 (?) cohortes, que l'on appelle Sulpicia, Indiana, I Noricorum, I Batavorum, […], Afrorum, I Hispanorum, I Pannoniorum, […], I Thracum, I Flavia Hispanorum, I Pannoniorum civium Romanorum et Dalmatarum civium Romanorum, I Vindelicorum civium Romanorum miliaria, I Raetorum civium Romanorum, I Classica, I Lucensium, I Latobicorum et Varcianorum, I civium Romanorum, II civium Romanorum, II, II Hispanorum, II Asturum, II Varcianorum, II Brittonum miliaria, II Thracum, III Lusitanorum, III Breucorum, IIII Thracum, VI Breucorum, VI Raetorum et VI Brittonum, qui sont en Germanie inférieure, sous (le commandement) de l'empereur Traianus, Auguste, qui ont accompli un service de vingt-cinq années et plus, et qui ont été libérés avec le congé honorable et aux soldats de la flotte, qui servent sous (le commandement) du même préfet Lucius Calpurnius Sabinus, ayant servi vingt-six années, dont les noms sont écrits ci-dessous, à eux-mêmes, à leurs enfants et à leur descendance, (l'empereur) a donné le droit de cité, et le droit de mariage avec les femmes qu'ils pouvaient avoir au moment où le droit de cité leur a été accordé, ou, s'ils étaient célibataires, avec celles qu'ils épouseraient par la suite, pourvu que chacun n'en ait qu'une. Le 10e jour avant les calendes de Martius, l'empereur César Traianus, Auguste, le Germanique (2nd consulat) et Sextus Iulius Frontinus (2nd consulat) étant consuls (tous deux) pour la seconde fois (2). L'aile I Batavorum, qui est dirigée par […] Rufus, fils de Titus, (de la tribu) Voltinia, donne son congé honorable au soldat […], fils de Gaverus, batave, et à […], fille de Peregrinus, son épouse, batave, à […], leur fils et à […], leur fils. Copié et vérifié de la plaque de bronze qui est fixée à Rome sur le mur derrière le temple (consacré par) le divin Auguste à Minerve."
"L'empereur César, fils du divin Nerva, Nerva Traianus, Auguste, le Germanique, grand pontife, revêtu de la puissance tribunicienne (1), 2 fois consul, aux cavaliers et fantassins de l'armée pieuse, fidèle, qui ont servi dans les 6 (?) ailes et 25 (?) cohortes, que l'on appelle Sulpicia, Indiana, I Noricorum, I Batavorum, […], Afrorum, I Hispanorum, I Pannoniorum, […], I Thracum, I Flavia Hispanorum, I Pannoniorum civium Romanorum et Dalmatarum civium Romanorum, I Vindelicorum civium Romanorum miliaria, I Raetorum civium Romanorum, I Classica, I Lucensium, I Latobicorum et Varcianorum, I civium Romanorum, II civium Romanorum, II, II Hispanorum, II Asturum, II Varcianorum, II Brittonum miliaria, II Thracum, III Lusitanorum, III Breucorum, IIII Thracum, VI Breucorum, VI Raetorum et VI Brittonum, qui sont en Germanie inférieure, sous (le commandement) de l'empereur Traianus, Auguste, qui ont accompli un service de vingt-cinq années et plus, et qui ont été libérés avec le congé honorable et aux soldats de la flotte, qui servent sous (le commandement) du même préfet Lucius Calpurnius Sabinus, ayant servi vingt-six années, […]"
(1) Trajan fut détenteur de sa 1ère puissance tribunicienne entre le 27 octobre 97 et octobre 98 ap. J.-C.