|
Apprendre le breton par les vies des saintsModérateurs: Pierre, Guillaume, Patrice "- Pedi rejod anezan "
sur awalc'h = Pedin a rejit / a re-it / a rit : à la 2è personne du singulier ou du pluriel : TU ou VOUS >>> vous le prierez (de), vous lui ferez (adresserez) la prière (de) ... ------------- on a aussi des formes locales en CH à la place de J >>> penô(n)z a rechit ? / penaoz a refit ? = comment feriez vous ? d'ar c'hentan ! JCE "Apprends tout et tu verras que rien n'est superflu".
Hugues de Saint-Victor.
Salut d'eoc'h toud :
Un essai d'élaboration (provisoire ! ) d'un glossaire du Buez ar Zent : http://marikavel.org/documents/buhez-ar-zent/baz-geriadur.htm Ceci ne représente que le vocabulaire des 2 premières pages. ... et il y en a 960 environ ! si dios le quiere ! JCE Dernière édition par Marc'heg an Avel le Mar 06 Mar, 2007 0:35, édité 1 fois.
"Apprends tout et tu verras que rien n'est superflu".
Hugues de Saint-Victor.
Pour : an dreven
s'agissant de chevaux sauvages, Je pense à : entrave(s), ou chausse-trappe. >>> façon d'attraper les chevaux sauvages. ? Chercher un correspondant dans l'Ancien-Français. JCE "Apprends tout et tu verras que rien n'est superflu".
Hugues de Saint-Victor.
Pour : a benn-kaer
Je pense à la formule : la tête la première. >>> foncer dans le mur la tête la première. ici : foncer la tête la première sur les rochers (ar reier) A voir ! JCE "Apprends tout et tu verras que rien n'est superflu".
Hugues de Saint-Victor.
Pour : gwestegnet
j'ai lu dans le dictionnaire R. Hemon : gwestenn >>> voir gweskenn. Au mot gweskenn : on a l'équivalent français : mors (de cheval) En conséquence de quoi (1) je pense honnêtement qu'on peut traduire : "Konomaël, gwestegnet ha reizet gwelloc'h gant e varc'heg ..;" " Konomael, dont le cheval est mieux tenu en bouche et avec de meilleures rênes ...", etc " a gerz eün tenn etrezek al lec'h a oa da dizout" " marche ( = fonce) tout droit vers l'endroit qu'il fallait atteindre". (tenn = comme un tir droit à la cible) -------------- (1) étant moi-même cavalier-propriétaire d'extérieur, je connais un peu ce langage. JCE Dernière édition par Marc'heg an Avel le Mar 06 Mar, 2007 0:21, édité 1 fois.
"Apprends tout et tu verras que rien n'est superflu".
Hugues de Saint-Victor.
bonsoir
rejod : forme impersonnelle du passé simple. Pediñ a rejod anezañ : on le pria on emploie plus couramment la voix passive : pedet e voe : il fut prié Les Bretons sont plus grands et mieux proportionnés que les Celtes. Ils ont les cheveux moins blonds, mais le corps beaucoup plus spongieux.
Hippocrate
http://marikavel.org/documents/buhez-ar-zent/baz-177.htm
C'houec'hvet devez : 6 ème jourrnée Santez Perpetua ha Santez Felisite. Merzerezd Karthaj ... martyres de Carthage "Er bla 202, an impalaer Septim-Sever a gasas urz, dre ar vro, da glask ha da lakat d'ar maro kement kristen e vije kavet. War-lec'h ar gourc'hemen-ze eo e c'hoarvezas en Karthaj merzerenti glorius ar c'hatekizer Saturnus ha hini pemp-all bet kelennet gantan war relijion Jezuz-Krist : ar sklavour Revokatus hag e bried, ar sklavourez Felisite; an daou zen yaouank, Saturninus ha Sekundulus, hag an itron yaouank e renk uhel, Vibia Perpetua". - Er bla 202 : en l'an 202 - an impalaer Septim-Sever : l'empereur Septime-Sévère - a gasas urz : envoya / donna l'ordre, - dre ar vro : par le pays / dans (tout) le pays - da glask : de rechercher - ha da lakat d'ar maro : et de mettre à mort - kement kristen : tout chrétien - e vije kavet : qui serait trouvé / découvert - War-lec'h ar gourc'hemen-ze : après, à la suite, de cet ordonnance, - eo e c'hoarvezas : qu'il advint - merzerenti glorius : le martyre glorieux - ar c'hatekizer Saturnus : du cathécumène Saturnus - ha hini pemp-all : et celui de cinq autres - bet kelennet gantan war relijion Jezuz-Krist = qui avaient reçu de lui l'enseignement ... - ar sklavour Revokatus : l'esclave Revokatus - hag e bried : et son épouse - ar sklavourez Felisite : l'esclave Felisitée; - an daou zen yaouank, Saturninus ha Sekundulus : les deux jeunes gens ... - hag an itron yaouank : et la jeune femme - e renk uhel : de haut rang / de rang élevé - Vibia Perpetua JCE "Apprends tout et tu verras que rien n'est superflu".
Hugues de Saint-Victor.
http://marikavel.org/documents/buhez-ar-zent/baz-180.htm
Seizvet devez ... = septième journée ... Sant Thomas; Doktor eus an Iliz ha Patron an holl skoliou kristen (1226-1274) Saint-Thomas (d'Aquin) : docteur de l'Eglise et Patron de toutes les écoles chrétiennes. "Thomas Akin, enor ar bed kristen ha sklerijen an Iliz, a oa kar, dre e dud, da holl rouaned an Europ, kouls lavaret". - Thomas Akin, enor ar bed kristen = Th. A, honneur du monde chrétien - ha sklerijen an Iliz = et lumière de l'Eglise, - a oa kar = était apparenté - dre e dud = par ses parents - da holl rouaned an europ = à tous les rois d'Europe - kouls lavaret = autant (le) dire. JCE "Apprends tout et tu verras que rien n'est superflu".
Hugues de Saint-Victor.
http://marikavel.org/documents/buhez-ar-zent/baz-183.htm
Eizvet : 8 ème Sant Yan Doue; Tad ar beorien : Saint Jean de Dieu; père des pauvres. "Ar pôtr bihan, e keit ze, a gerze gant en hent, magadurez ebet d'ezan nemet an tammouigou bara a veze roët d'ezan, beb an amzer, en aluzen" - Ar pôtr bihan = le petit garçon, - e keit ze = pendant ce temps là , - a gerze gant en hent = allait son chemin (kerzout = marcher) - magadurez ebet d'ezan = nourriture aucune à lui > sans aucune nourriture - nemet an tammouigou bara = que les petits morceaux de pain - a veze roët d'ezan = qui lui étaient donnés - beb an amzer = de temps en temps - en aluzen = par mendicité. JCE "Apprends tout et tu verras que rien n'est superflu".
Hugues de Saint-Victor.
http://marikavel.org/documents/buhez-ar-zent/baz-186.htm
Navet devez = neuvième journée Santez Franseza : Sainte Françoise " Da varo he gwaz, Franseza he devoa daou vla ha hanter-kant. Da ouel sant Beneat war-lec'h, e kuitass he zi hag ec'h eas da vanati hec'h Urz, diarc'hen, eur gorden endro d'he goug, hag o vezan en em dôlet d'an douar dirak he c'hoarezed, e pedas aneze, an daerou en he daoulagad, da gaout ar vadelez d'he digemer en o zouez" - Da varo he gwaz : à la mort de son époux, - Franseza he devoa daou vla ha hanter-kant : françoise était âgée de 52 ans (hanter-kant = demi-cent) - Da ouel sant Beneat war-lec'h : à la fête de st Benoit suivante, - e kuitass he zi : elle quitta sa maison - ag ec'h eas da vanati hec'h Urz : et alla au monastère de son Ordre ( >> St Benoit) - diarc'hen : pieds-nuds, - eur gorden endro d'he goug : une corde autour du cou - hag o vezan en em dôlet d'an douar : et après s'être jetée à erre - dirak he c'hoarezed : devant ses soeurs - e pedas aneze : elle les pria - an daerou en he daoulagad : les larmes aux yeux, - da gaout ar vadelez : d'avoir la bonté - d'he digemer en o zouez : de la recevoir parmi elles. --------------------- Le prénom de Françoise est utilisé en breton sous la forme Soaz, et Soazig ( = petite Françoise) JCE "Apprends tout et tu verras que rien n'est superflu".
Hugues de Saint-Victor.
http://marikavel.org/documents/buhez-ar-zent/baz-188.htm
Dekvet = dixième An daou-ugent kurunet. Merzeriet e Sebast. Les quarante couronnés. Martyrisés en / a Sebast. "Lizer-kemmenadurez Milan, er bla 313, a roas ar peuc'h d'an Iliz. Sinet oa gant Konstantin impalaer ar c'huz-heol, ha gant e vreur-kaer Lisinius, impalaer ar zav-heol. Gwasan a oe, Konstantin ha Lisinius ne dalc'hjont ket pell da 'n em glevet. Brezel a zavas etreze. Lisinius, evit hegan Konstantin, difennour an Iliz, a waskas ar gristenien. Konstantin a roas lamm d'ezan, er bla 323, ha tôl ar maro er bla war-lerc'h". - Lizer-kemmenadurez Milan, er bla 313 : l'Edit de Milan, en l'an 313, - a roas ar peuc'h d'an Iliz : donna la paix à l'Eglise ( = chrétienne) - Sinet oa gant Konstantin : Il était signé de Constantin - impalaer ar c'huz-heol : empereur d'Occident ( = du coucher de soleil) - ha gant e vreur-kaer Lisinius : et de son beau-frère Lisinius, - impalaer ar zav-heol : empereur d'Orient ( = lever du soleil). - Gwasan a oe : ce qui fut le pire , - Konstantin ha Lisinius ne dalc'hjont ket pell : K. & L ne tinrent pas longtemps - da 'n em glevet : de / à s'entendre. - Brezel a zavas etreze : la guerre s'éleva entre eux. - Lisinius, evit hegan Konstantin : Lisinus, pour déplaire (= narguer) à Constantin, - difennour an Iliz : défenseur de l'Eglise - a waskas ar gristenien : oppressa les chrétiens . - Konstantin a roas lamm d'ezan : Constantin le renversa - er bla 323 : en l'an 323 - ha tôl ar maro er bla war-lerc'h : et le mit à mort l'année suivante. ------------- la formule " rein ul lamm" = donner un saut, figure dans le jeu de force de la lutte bretonne. Il s'agit de décoller l'adversaire de terre par les deux épaules, et de le mettre à terre sur les deux épaules. Dès lors, le coup est gagné. C'est un coup majeur. JCE "Apprends tout et tu verras que rien n'est superflu".
Hugues de Saint-Victor.
http://marikavel.org/documents/buhez-ar-zent/baz-191.htm
Unnekvet : onzième Santez Koletta. "En fin ar XIVet kantved, eur c'halve, e hano Robert Moilet, hag e bried, Mac'harit Mogon, a veve en Korbi, kêrig vihan eus ar Pikardi. Madelezüs a oant evit ar beorien; troët oant da unani an anebourien ha da bedi evit ar bec'herien, mes, evel kerent Yan-Vadezour, e oant êt pell war an oad, ha bepred e oant hep bughale". - En fin ar XIVet kantved : à la fin du XIVè siècle - eur c'halve, e hano Robert Moilet : un charpentier, (de) son nom R. Moilet; - hag e bried, Mac'harit Mogon : et son épouse, Marguerit Mogon, - a veve en Korbi : vivaient à Corbie - kêrig vihan eus ar Pikardi : petite agglomération de Picardie. - Madelezüs a oant evit ar beorien : (au mot à mot) généreux ils était avec les pauvres; - troët oant da unani an anebourien = tournés ils étaient pour réconcilier les ennemis - ha da bedi evit ar bec'herien : et de prier pour les pécheurs. - mes, evel kerent Yan-Vadezour : mais, comme les parents de Jean-Baptiste, - e oant êt pell war an oad : étaient déjà avancés en âge - ha bepred e oant hep bughale : et étaient toujours sans enfant. ------------------- Même en Picardie, il y a des gens sympas ! JCE "Apprends tout et tu verras que rien n'est superflu".
Hugues de Saint-Victor.
http://marikavel.org/documents/buhez-ar-zent/baz-194.htm
Daouzekvet devez a viz Meurz : Douzième journée du mois de Mars. Sant Pol Aurelian : Kentan eskob Bro-Leon : Saint Pol-Aurélien, premier évêque du Léon (un très grand saint breton) ! "Bezan e oa gantan, ouspen e zaouzek beleg, daouzek dijentil, nizien ha kendirvi d'ezan, gant o gwrage, o bugale hag o servijerien; eur c'hant bennak a c'hallent bezan o tivroan. Ober a rejont eun diskenn en enez Eusa, hag ac'hane e pignjont en douar bras. Goude eun nebeut miziou diskuizans en bro-Talmeze, e treuzjont an Aber-Benniget hag an Aber-Wrac'h, da glask mestr ar vro, evit en em glevet gantan. En Grouanek, e klevjont gant e vesaër ea oa en Baz o chom". - Bezan en oa gantan : il y avait avec lui, - ouspen e zaouzek beleg : en plus de ses 12 abbés, - daouzek dijentil : 12 gentilshommes, - nizien ha kendirvi d'ezan : neveux et cousins (de lui), - gant o gwrage, o bugale hag o servijerien : avec leurs femmes, leurs enfants, et leurs domestiques. - eur c'hant bennak : une centaine environ - a c'hallent bezan : ils pouvaient être, - o tivroan : en train de changer de pays (= en train d'émigrer). - Ober a rejont eun diskenn en enez Eusa : ils firent une descente ( = ils accostèrent) ) à l'île d'Ouessant, - hag ac'hane e pignjont en douar bras : et de là 'montèrent' sur le continent (= grande terre) - Goude eun nebeut miziou diskuizans en bro-Talmeze : après plusieurs mois de repos au pays de Talmézeau ( = Ploudalmézeau) - e treuzjont an Aber-Benniget hag an Aber-Wrac'h : ils traversèrent l'Aber Béniguet et l'Aber Wrac'h, - da glask mestr ar vro : pour trouvrer le maître du pays, - evit en em glevet gantan : afin de trouver un accord avec lui. - En Grouanek : à Grouanec - e klevjont gant e vesaër : ils entendirent de son gardien - ea oa en Baz o chom : qu'l habitait en l'île de Batz. ----------- * vesa = garder, surveiller; * vesaer = gardien Ce verbe et ce mot sont aujourd'hui utilisés pour désigner les gardiens de vaches / vachers (veasaerin saout : gardien de vaches), quoique concurrencé par le p(a)otr saout elektrik = le gardien de vaches électrique = la clôture électrique JCE "Apprends tout et tu verras que rien n'est superflu".
Hugues de Saint-Victor.
http://marikavel.org/documents/buhez-ar-zent/baz-198.htm
Trizekvet ... : treizième Sant Gregor, Pab ha Doktor, reizer ar c'hlan Iliz ... Pape et Docteur, organisateur de la sainteté de l'Eglise. "Eun devez, o tremen er marc'had, e kavas eno eun toullad pôtred vihan, digaset di da werzan. Ar gwel eus o gened hag o yaouankiz a reas d'ezan goulenn ha kristen e oant ! - Nan ! a lavaras ar marc'hadour - Ma ! mantrus eo, emezan, e vefe korfou ken koant dindan galloud an drouk-spered, ha ne vefe gras Doue o chom en pennou ken seder !" ---------------- - Eun devez : un jour (une journée) - o tremen er marc'had, : passant au marché - e kavas eno : il y vit (trouva) - eun toullad pôtred vihan : un groupe de jeunes garçons - digaset di da werzan : apportés là pour être vendus. - Ar gwel eus o gened hag o yaouankiz : la vue de leur beauté et de leur jeunesse - a reas d'ezan goulenn ha kristen e oant ! : lui fit demander s'ils étaient chrétiens - Nan ! a lavaras ar marc'hadour : non, répondit le marchand - Ma ! mantrus eo, emezan, : He bien ! il est navrant, dit-il - e vefe korfou ken koant : que des êtres si beaux puissent être - dindan galloud an drouk-spered : soumis à la volonté (puissance) du mauvais-esprit - ha ne vefe gras Doue o chom : et que la grâce de Dieu ne serait pas - en pennou ken seder : dans des têtes ( esprits) aussi sains (purs) !" --------------------- ps : tout mauvais esprit dans le sens du texte est à éviter. JCE "Apprends tout et tu verras que rien n'est superflu".
Hugues de Saint-Victor.
http://marikavel.org/documents/buhez-ar-zent/baz-201.htm
Pevarzekvet ... : quatorzième Santez Mathild, Impalaerez an Alamagn. "A greiz ma oant o-daou en o amzer wellan, o renkan pep tra endro d'eze, Herri a goueas klanv. Mathild a veze noz-de e-tal ar c'hlanvour. Poanial rê da chom hep gouelan dirakan, gant aon d'e lakat da fallgaloni". - A greiz ma oant o-daou : (au milieu que ...) alors qu'ils étaient tous les deux - en o amzer wellan : dans leur meilleur moment (au meilleur moment de leur vie) - o renkan pep tra endro d'eze : règlant chaque chose à leur entour, - Herri a goueas klanv : Henri tomba malade - Mathild a veze noz-de : Mathilde était nuit et jour - e-tal ar c'hlanvour : près du malade - Poanial rê : Elle faisait des efforts - da chom hep gouelan dirakan : de rester sans pleurer devant (près de) lui - gant aon : de peur - d'e lakat da fallgaloni : de lui faire perdre courage. ---------------- JCE "Apprends tout et tu verras que rien n'est superflu".
Hugues de Saint-Victor.
Qui est en ligneUtilisateurs parcourant ce forum: Aucun utilisateur enregistré et 18 invités
Accueil |
Forum |
Livre d'or |
Infos Lègales |
Contact
Site protégé. Utilisation soumise à autorisation Conception : Guillaume Roussel - Copyright © 1999/2009 - Tous droits rèservès - Dèpôts INPI / IDDN / CNIL(1006349) / SCAM(2006020105) |